වැඩිය නොයන යන්න වටින දේදුගල

දේදුගල කියන්නෙ කෑගලු දිස්ත්‍රික්කයේ දොලොස්බාගේ කදුවැටියෙ පිහිටි කුඩා ගම්මානයක්. මේ ගම්මානය පිහිටියේ මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි දෙදහසක් පමන ඉහළින්. ජනප්‍රිය සංචාරක ආකර්ශන ලේඛනයට අයත් නොවුවත් දේදුගල කියන්නේ සැබෑ සංචාරකයකුට රසදුනක්. නෙත් සිත් වශීකරන භූවිශමතාවයත් සදාහරිත වැසි වනාන්තර වැස්මෙන් ඇතිකරන ස්වභාව සෞන්දර්යත් සැබෑ සංචාරකයකුගේ මනසට රසාලිප්තයක්මය.

සුමූර් චුචික්

ලඩාකයට දෙසැම්බර් 21 දින සෑම වසරකම කෙටිම දිවා කාලයත් දීර්ඝතම රාත්‍රී කාලයත් ඇති දිනයයි. ඒ හිරුගේ ගමන් මඟ නිසාය. අද දින දිවා කාලයේ උෂ්ණත්වයද ඉතා අඩුවේ. නමුත් සුමූර් ගමට දෙසැම්බර් 21වඩාත් වැදගත් වනුයේ ප්‍රධාන  ලොසාර් Losar උත්සවය වන සුමූර් චුචික් Sumoor Chuchik  උත්සවය පැවැත්වෙන දිනය නිසාය. ටිබෙට් දින දර්ශනය අනුව අද දින එකොලොස් වන මස එකොලොස්වන දිනයි.

ලෙහ් සිට ශ්‍රීනගර් දක්වා

            ලඩාකයෙන් අපට සමුගැනීමට කාලය ලංවෙමින් ඇත. දිල්ලියේ දින කීපයක් ගතකිරීමටත් ආග්‍රා ගොස් දිවියේ දෙවන වරටත් ටජ්මහල නැරඹීමටත් සැලසුම් කර සිටිමු. ලෙහ් සිට නැවත දිල්ලියට යාමට ක්‍රම දෙකක් ඇත. පළමුවැන්න බකුලා ගුවන්තොටුපළින් දිල්ලිය බලා ගුවනින් යාමය. නමුත් මේ දිනවල ලඩාක් වෙත ඇති අසීමිත සංචාරක තදබදය නිසා ගුවන් ටිකට්පත්වල මිල ගිනිගණන්ය. ඉන්දීය රුපියල් දොලොස්දහසකට අඩුවෙන් මිල පහත නොවැටේ. එනිසා ඒ අදහස අත්හළෙමු.

            දෙවැන්න ගොඩබිමින් යාමය. ඒ සඳහා විකල්ප මාර්ග දෙකකි. අප ආ මඟ ඔස්සේ නැවත කිලෝ මීටර 470ක් දුර ගෙවා මනාලී වෙත ගොස් මනාලී සිට දිල්ලියට යා හැක. මනාලි සිට දිල්ලිය දක්වා දුර කිලෝ මීටර 450 කි.

කාඩැංග් ගොම්පාව

            කඳුබෑවුමකට පිට දී ඇති කාඩැංග් (Kardang) ග්‍රාමය සහ ආරාමය පිහිටියේ භාගා ගඟට එගොඩිනි. තාන්දී ආසන්නයේ ඇති පටු යකඩ පාලමෙන් මාර්‍ගයට ප්‍රවේශවිය හැක. අප රළු බොරළු  කඳු ම‍‍‍‍ඟේ  ඉහළට නගින්නෙමු. එක පොදියට පිහිටි මැටියෙන් හෝ කඵගලින් බැඳි දෙමහල් හෝ තෙමහල් නිවාස කීපයකින් යුත් ඉපැරණි ගම්මානය පසුකල විට කෙත්බිම් අඩුය. තෘණ භූමියේ තැනතැන පොප්ලර් සහ විලෝ ගස් ය. ඒ අතර තණ බුදින ගවරංචුය.

පැන්ඩා කැදැල්ල

සතුන් කූඩුකර ප්‍රදර්ශනය කිරීම පිළිබද සත්ත්ව ලෝලීන් හා පරිසර වේදීන් අතර විවිධ මත පවතී. සතුන්ගේ නිදහස අහිමි කිරිමට මිනිසුන් වශයෙන් අපට ඇති අයිතිය කුමක්ද? මීට විසදුම් ලෙස ලෝකයේ බොහෝ දියුණු සත්වෝද්‍යාන හැකිතාක් ස්වභාවික පරිසරයක් සත්වෝද්‍යානය තුල නිර්මාණය කිරීමට කටයුතු කරයි. තායිලන්තයේ චියංග් මායි සත්වෝද්‍යානයද ස්වභාවික පරිසරය රැකගත් හරිත සත්වෝද්‍යානයක් ලෙස සැලකේ.

රඟහල දැන් ඇත අඩ අඳුරේ.......

                 

 ශිම්ලා හි සුදු ජාතිකයකු මුලින්ම නිවසක් තැනුයේ වර්ෂ 1822 දී ය. චාල්ස් කෙනඩි මහතා විසින් තැනූ නිසා එය “කෙනඩි නිවස” ලෙස හැඳින්වේ. ඉන්දීය යටත් විජිතයේ වසන්ත අගනුවර ලෙස ශිම්ලා නිල වශයෙන් බ්‍රිතාන්‍යන් විසින් නම්කරනු ලැබුවේ වර්ෂ 1864 දී ය.

            සෞම්‍ය දේශගුණයත්, ස්වාභාවික සුන්දරත්වයත් දශක හතරක් වැනි කෙටි කාලයක් තුල අග නගරය ලෙස කිරුළු පැලඳීමට ශිම්ලාවට මඟ පෑදීය. ඒ සඳහා මූලික පිඹුරුපත් සැකසුයේ ශ්‍රීමත් ජෝන් ලෝරන්ස් ය.

            ශිම්ලා නුවර කේන්ද්‍ර කර ගනිමින් බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් ඇතිකල ගොඩනැගිලි සංස්කෘතිය අදටත් එහි අනන්‍යතාව සුරකිමින් විරාජමානව වැජබේ. වරක් පැමිණියකු නැවත නැවතත් තමන් වෙත ආකර්ශනය කරගැනීමට මේ නිසල ගොඩනැගිලි වලට හැකිය. මේ ඇතැම් ගොඩනැගිලි අද යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ලැයිස්තුවට ද ඇතුලත් ය.

            මා වසර අටකට පෙර මෙහි පැමිණි අවස්ථාවේ එයින් නික්මුනේ නැවතත් ශිම්ලා වෙත එන්නෙමියි යන අදිටනෙනි.

            මෝල් වීදිය සැඳෑවත් සමඟ බොහෝ කඩිසර වේ. සංචාරකයින්, සැඳෑසුව විඳින්නන්, එකිනෙකා හමු වී ඕපාදූප කථාබහ කිරීමට රැස්වන නුවර වැසියන්, ව්‍යාපාර , රාජකාරි කටයුතු ආදී නෙක උවමනාවන් වෙනුවෙන් වීදියේ සැරිසරන්නන්ගෙන් අඩුවක් නොමැත.

            රිජ් Ridge හී සිට මෝල් Mall වීදිය ඔස්සේ සුප්‍රකට ක්‍රිස්තුදේව පල්ලිය පසුකරමින් කඩපිල් අතරින් පහළට යනවිට කළුගලින් බැඳි විශාල ගොඩනැගිල්ලකි. මා සොයමින් යන ගෙයිටී Gaitee රඟහල මෙයයි. ගෙයිටී රඟහලේ වේදිකා නළුවක් නැරඹීමට තිබුණේ ලොකු ආශාවකි.

හිමාලයේ ශිත හිමේ

            හිම වැටෙනව බලන්න කුඩා කළ සිට තිබූ නොනිමි ආශාව ඉටුකර ගන්නට ඉටා උදෑසනම අවදි වුණෙමි. සීත දුරුත්තේ හිමාලයේ සීතල ඇට මස් ලේ නහර තෙක් කිඳා බසී. අද 2006 දෙසැම්බර් 26දාය. අප සිටිනුයේ ශිම්ලා හී හොලිඩේ හෝම් හෝටලයේය. මෙය හිමාචල් ප්‍රාන්ත සංචාරක මණ්ඩලය යටතේ පාලනය ‍වේ.

 “ශිම්ලාවල නම් තාම හිම වැටිලා නෑ. කුෆ්රී (Kufri) වලට නම් ඊයේ රාත්‍රියේත් හිම වැටිලා තියෙනවා.” නිවාඩු නිකේතනයේ පිළිගැනීමේ කවුන්ටරයේ සිටි මහතෙකුගෙන් විස්තර දැනගතිමි.